Het hoogtepunt voorbij

1. Van topploeg naar eenlingen

In de periode 1955-1965 was Atmodes uitgegroeid tot de grootste damesatletiekvereniging in Nederland. De club was sterk in de breedte en ook aan de top. Maar tegen het einde van de jaren zestig raakte de wedstrijdploeg een beetje in verval. Ellen Ort (‘58-‘66), Jos van Duffelen (’57-’66), Ans Pennarts (’58-’67), Greet Versterre (’63-’69) en Mieke Sterk (‘63-’68) hadden afscheid genomen. De opvolging van een nieuwe brede top liet op zich wachten. Eenlingen moesten de ploeg dragen, zoals Anja Smits (’67-’72) en Annemieke Bouma (’68-’81). Het was nog een geluk dat Atmodes zich in de hoofdklasse kon handhaven.
Maar er was wel aanstormende jeugd. Met een goede opleiding van drie jaar en hard trainen behaalden de A/B-junioren in 1970 met een recordscore het clubkampioenschap van Nederland. In de gelederen van de bekende trainer Gerard Kamp bevonden zich onder meer Jos Moojen, Roelie Wijnoogst, Joan Keijser, Loes Visser en Anja Smits. In 1973 werd dit staaltje nog eens herhaald, maar nu met evenveel punten als Sagitta uit Amsterdam; een gedeelde eerste plaats dus. Dit tweede team bestond onder meer uit Annemieke Bouma, Pia Keijser, Joan Keijser, Marianne van der Linden en Truus Capellen.

2. Breekpunt

Toch moet achteraf geconstateerd worden dat de jaren 1970-73 het breekpunt van de club waren. De aanvoer van nieuwe talenten stagneerde. Natuurlijk, er waren ook na deze periode nog diverse hoogtepunten en individuele successen, maar de collectieve topprestaties van zowel atleten, trainers als vrijwilligers van de periode 1955-1970 kwam niet meer terug.
Het jaarlijkse aantal nieuwe leden nam overigens niet zozeer af, wel de periode dat ze aan de club verbonden bleven. In televisietaal: er werd veel gezapt. Het woord is gevallen: televisie. De jeugd veranderde in rap tempo. De mentaliteit om onder leiding van de trainer tot het uiterste te gaan nam af. De zelfstandigheid en ook de eigenzinnigheid namen toe. Het accent in de sport verlegde zich van presteren naar consumeren en gezelligheid.

3. Atmodes degradeert

Bij het twintigjarig bestaan in 1975 verwoordde Wout Ineke, die als echtgenote van de voorzitster altijd nauw betrokken is geweest bij Atmodes, de situatie als volgt:
Met het ouder worden van Atmodes kwam de organisatie (…) te rusten bij een steeds kleiner groepje mensen. (…) Het lijkt erop dat de clubliefde eveneens aan inflatie onderhevig is. De spirit ontbreekt (…)” Verder miste hij voldoende doorzettingsvermogen bij de jeugd.
Fred Roosen, trainer van de A/B-jeugd, hamerde geregeld op het ontbreken van ”trainingsijver”. In een lang artikel in het clubblad van 1977 hekelde hij de geringe deelname aan trainingen: slechts de helft van zijn groep is per training aanwezig. Het resultaat is navenant. Hij schreef: “Helaas, Atmodes heeft – laten we ook wat dat betreft de realiteit onder ogen zien – in de A/B-groep (uitzonderingen daargelaten) geen noemenswaardig talent rondlopen.” Vervolgens ontvouwde hij een plan om de achterstand in te lopen.

Kennelijk bleef het effect uit want in augustus 1978 degradeerde het damesteam naar de tweede klasse. Toch wel typerend voor de veranderde situatie waren de woorden van een van de deelneemsters:
“Op het eind van de dag (toen Marjon aan haar zoveelste gebietste ijsje zat) bleek jammer genoeg dat we gedegradeerd waren, hoewel dat niet bleek aan de stemming maandagavond op trainen. Een kater hebben we er niet aan overgehouden en volgend jaar in de tweede klasse worden we gewoon kampioen.”
Maar die hoop bleek ijdel. De finale werd in 1979 nog wel gehaald – doordat twee ploegen in de derde competitiewedstrijd verstek lieten gaan – maar in de finale werd Atmodes roemloos zesde en laatste.

4. Individuele successen

Individuele successen waren er nog wel. Begin 1978 neemt Mireille Stadwijk, een C-junior, deel aan haar eerste wedstrijden. Meteen al in haar eerste jaar verpulvert ze de clubrecords op de drie werpnummers: 13.10 m met kogel, 34.98 met speer en 29.98 met discus. Een half jaar later al ontvangt ze haar eerste uitnodiging voor een interland. Ook als B-meisje laat ze clubrecords sneuvelen. In februari 1980 wordt een flink geblesseerde Mireille Nederlands kampioen indoor met kogel (13.81 m.). En eind mei van dat jaar laat ze in Nijmegen de speer pas na 43.18 meter neerkomen. Met andere woorden: ze zijn er nog wel, die bikkels met een sterke mentaliteit. Maar ze zijn met te weinig.
Een ander memorabel feit is dat in het aprilnummer van De Start van 1980 een zekere Yvonne van Gennip wordt verwelkomd. Een nieuw talent diende zich aan. Maar helaas voor Atmodes bleef ze niet heel lang lid van de club: ze koos ze uiteindelijk volledig voor haar andere sport, schaatsen. In die sport zou ze later drie gouden medailles winnen op de Olympische Spelen van 1988 in Calgary.
Verder is er een mooie prestatie van B-juniore Jacqueline Konermann op de 400 meter: 57.17 seconde (1983). Omdat ze dit liep tijdens een wedstrijd voor A-junioren, werd dit vreemd genoeg niet geteld als clubrecord voor B-junioren, wel voor de A’s.
In de jaren tachtig was ook Anja Smits na haar huwelijk en haar verhuizing weer teruggekeerd. Onder de naam Akkerman werd ze met zesmaal trainen in de week weer even goed als vroeger en mocht zelfs weer meedoen met een meerkampinterland.

5. Baltien de Wit wordt voorzitter

In juni 1980 vierde Atmodes zijn 25-jarig bestaan. Al die jaren had de club onder leiding gestaan van Ria Ineke-de Vos. Zij had gezorgd voor de opbouw, voor een stevige organisatie en voor ambities, die vervolgens waargemaakt werden. In feite was Ria de belichaming van Atmodes. Maar na zo lange tijd vond ze het tijd het estafettestokje door te geven. Atmodes behoorde op dat moment tot de vier laatst overgebleven damesatletiekverenigingen in ons land. Elders in het land waren de dames als samengegaan met herenclubs. Het aantal leden van Atmodes was nog maar 110.
Ria Ineke overhandigde tijdens de viering de voorzittershamer aan Baltien de Wit-van der Ree. Later werd dit geformaliseerd in de jaarvergadering. Baltien stond voor de moeilijke, zo niet onmogelijke taak de vereniging weer schwung te geven en terug te brengen aan de top. Maar de tijden waren veranderd:

• de interesses van de jeugd waren verschoven;
• een meer individualistische geest had zich meester gemaakt van de maatschappij;
• vrijwel alle atletiekverenigingen in het land hadden inmiddels een gemengd ledenbestand.

Vervolg: Atmodes stapt over naar AV Haarlem